Op de klimaattop stonden voor mij de ervaringen van mensen die nu al lijden onder de gevolgen van klimaatverandering centraal. Klimaatrechtvaardigheid betekent dat hun stemmen gehoord worden. Het contrast tussen de gelikte paviljoens van landen als Saoedi Arabië die volop pleiten voor meer olie en gaswinning en de mensen uit al die landen die nu al geraakt worden, was schrijnend. Sinds de inval in Oekraïne zijn de olie-en gasbedrijven weer openlijk aan het lobbyen voor nieuwe projecten. Meer dan 600 fossiele lobbyisten liepen rond op een top die maar een doel zou moeten hebben: zo snel mogelijk af van fossiel. Alsof de tabakssector op een congres van de Wereld Gezondheids Organisatie lobbyt voor extra verkooppunten voor sigaretten.
Ik hoor van alle kanten dat de olie-en gaslobby op deze top veel schaamtelozer is dan in andere jaren. Sinds de inval in Oekraïne en de geopolitieke energiecrisis is er weer alle ruimte voor hun agenda. Onder het mom van leveringszekerheid worden allerlei nieuwe projecten uit de grond gestampt. Terwijl de wetenschap glashelder is over het feit dat nieuwe winning haaks staat op wat nodig is om temperatuurstijging tot 1.5 graden te beperken. In de onderhandelingen wordt strijd gevoerd over of een zinnetje over het uitfaseren van fossiele energie in de slottekst kan komen. Dit is al de 27ste klimaattop en nog steeds is er geen consensus over wat toch de basis zou moeten zijn: een fossiele exit.
En dan net als je echt sip dreigt te worden dan loop je weer iemand tegen het lijf die met zoveel energie en kracht werkt aan de oplossingen. Ernestine zet in Kameroen projecten om bomen te planten en vrouwen een inkomen te geven uit de verkoop van honing. Duizenden vrouwen zijn aangesloten. Het is een alternatief voor het huidige economisch model gebaseerd op destructie: de grootschalige houtkap die de bossen verwoesten. Een Zuid-Afrikaans parlementslid vertelde dat bij gebrek aan internationale actie, hij zich inzet dat steden zonnepanelen leggen op de huizen van de armste mensen, zodat zij een eigen energiebron hebben en niet afhankelijk zijn van Escom, de energiegigant die nog steeds op kolen draait.
Toch heeft Ernestine – en met haar al die projecten over de hele wereld die een andere economie in praktijk vormgeven- geen gelikt paviljoen op zo’n klimaattop.
Terwijl binnen de delegaties onderhandelen over de eindtekst en in de verschillende paviljoenen tal van discussie plaats vinden, is buiten het domein van de activisten. ‘’Don’t gas Africa’’ is een van de vele actiegroepen die met een spontane demo een tegengeluid proberen te laten horen. Maar dat is lastig bij deze klimaattop. Waar normaal civil society een belangrijke plek in neemt om de delegaties binnen aan te jagen, wordt hier in Egypte alles sterk gemonitord. De app van de klimaattop moet je niet downloaden want daar houden de Egyptische autoriteiten je mee in de gaten. Veel Egyptische organisaties kunnen niet participeren uit angst voor represailles achter af. We horen van diverse kanten dat het cruciaal is dat juist na de klimaattop de spotlight op Egypte blijft om te zorgen milieu-en mensenrechtenorganisaties niet vervolgd worden. Samen met collega groene Kamerleden uit andere Europese landen schreven we een open brief aan de Egyptische autoriteiten en blijven we hierop samenwerken.
De rol van parlementariërs op zo’n klimaattop is uniek. Onder het oog van de internationale pers en onder druk van alle aanwezige NGO’s zijn het de wereldleiders die de mooie beloftes doen. Maar het is aan de leden van nationale parlementen om hen ook aan die mooie beloftes te houden, en te zorgen dat die niet worden verwaterd. Precies wat nu dreigt te gebeuren met de Glasgow-verklaring die Rutte vorig jaar nadat 40,000 mensen de straat opgingen voor het klimaat, tekenden: geen financiering meer voor fossiele projecten. Nu heeft het Kabinet er weer een jaartje bij gesmokkeld, waardoor onder andere een groot olieplatform in Brazilië nog gefinancierd gaat worden. Onacceptabel.
Samen met collega Kamerleden vanuit de hele wereld moeten we onze regeringsleiders aan de beloften houden die tijdens een Klimaattop worden gemaakt. We controleren. We maken zelf wetten. Alles om te zorgen dat ‘Action, action, action’’ geen ‘’bla bla bla’’ wordt.